Վայր՝

• Զովաբեր գյուղ Հայաստանի Գեղարքունիքի մարզում
• Արտանիշ թերակղզի, Ճամբարակ համայնք՝ Շողակաթ (Շորժա) գյուղ

Ժամանակահատված՝

• Օգոստոսի 1 – 8 Զովաբեր
• Օգոստոս 8 – 10 Արտանիշ

Համակարգում՝

• «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր՝ Անահիտ Կիրակոսյան, Իվետա Ջանազյան, Արմենուհի Սոկրատունի
• Զովաբերի միջնակարգ դպրոց՝ Լիլիթ Առաքելյան, Տիգրան Սահակյան

Մեկնումը՝ 01.08, Սուրբ Երրորդություն եկեղեցու բակից, ժամ 09։00

Ժամանում՝ 10.08, Սուրբ Երրորդություն եկեղեցու բակ, ժամ 18։00

Մասնակիցները՝ Զովաբերի միջնակարգ դպրոցի և «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի սովորողներ

Երթուղին՝

Մեկնում՝ Երևան-Նոր Հաճնի կամուրջով Արգել-Քարաշամբ (Արա և Հրազդան վտակների միախառնումի դիտարկում)-Բջնի-Հրազդանի ջրամբար-Զովաբեր

Վերադարձ՝ Արտանիշ – Շողակաթ – Ծովագյուղ – Սևան – Գագարին – Հրազդան – Քաղսի – Պտղնի – Երևան

Տրանսպորտ՝ 

Վճար՝  սովորողը տասօրյա ճամփորդության համար վճարում է՝

Նպատակ՝

• Գյուղական ճամբարի իրականացում
• Համագործակգություն

Ճամբարի ուղղությունները՝

• Երաժշտածիսական
• բնապահպանական
• հայրենագիտական
• մարզական
• գյուղական առօրեական
• վրանային արշավախմբային
• բարձունքի հաղթահարում
• Սևանա լճում լողուսուցում

Անհրաժեշտ նյութեր/գործիքներ՝

Երաժշտական գործիքներ (փողային, հարվածային գործիքներ, ծնծղաներ և այլն, ինքնաշեն շրխկան-հարվածայիններ, երաժշտական գործիքներ):

Իրականացվոց ծեսերի պարագաներ (ցորենի հասկ, անթառան ծաղիկներ, մաղ, քող, գունավոր և ոչ գունավոր թելեր, ժապավեններ, պարաններ (տարբեր չափերի), սպիտակ կտոր, ծառի փայտ, ռեզին, և այլն)։

Մեթոդներ.

• համագործակցային
• խմբային
• հետազոտական, և այլն:

Իրականացվող ծես՝

• Անձրևաբեր ծեսի ներկայացում — ուսուցում
• Անձրևաբեր ծեսի երգերի, պարերգերի ուսուցում
• Ուխտագնացության երգերի ուսուցում
• Ծիսական իրերի պատրաստում

Նախագծի իրականացման ընթացքը՝

• Ծիսական երգերի և պարերգերի ուսուցում
• Ճակտոցների, փուշիների պատրաստում
• Ծիսական տիկնիկների պատրաստում
• Նուրի տիկնիկի պատրաստում
• Բուկլե Բարանի պատրաստում
• Խաղերի իրականացում
• Խաղերի առարկանների պատրաստում

Ծրագիր՝

Պարեր՝

• Գյովնդ
• Վերվերի
• Տալտալա
• Կարնո հարսանեկան
• Համշենի ծափիկ
• Փափուռի
• Իշխանական
• Ծաղկաձորի
• Ալաշկերտի քոչարի

Ազգային խաղեր փաթեթ

Ուսումնական ժամերգությունների և ուխտագնացության շարականներ՝

• Կոմիտաս – Մանուկների Հայր մեր
• Քրիստոս ի մեջ
• Առավոտ լուսո
• Մարմին տերունական
• Էջմիածին երթամ ուխտ – Կոմիտաս
• Սուրբ Կարապետ ուշ էր, մուշ էր — Սերգեյ Ումրոյեան

Շարականների տեքստեր՝

Այս մանկական «Հայր մերը» Կոմիտասը գրել է 1915 թվականին, աքսորից վերադարձից հետո, և սա

Կոմիտասի վերջին երգն է: Հայ ժողովրդի լինել-չլինելու այդ ճակատագրական պահին մանկան շուրթերով Աստծուց կյանք է խնդրվում հայրիկների ու մայրիկների համար, և որ Աստված պահպանի բոլոր մանուկներին:

Հա՜յր մեր,

Տո՛ւր մեզ, տո՛ւր քո շընորհ,

Լի ու լի՝ ամեն օր,

Հա՜յր մեր,

Կյա՛նք տուր մեր հայրիկին,

Կյա՛նք տուր մեր մայրիկին,

Հա՜յր մեր,

Մեզ պահե քո աջով,

Մեզ օրհնե Սուրբ խաչով,

Հա՜յր մեր,

Դու պահապան մեր:

Քրիստոս ի մէջ մեր յայտնեցաւ

Քրիստոս ի մէջ մեր յայտնեցաւ, որ Էնն Աստուած աստ բազմեցաւ: Խաղաղութեան ձայն հնչեցաւ, սուրբ ողջունիս հրաման տուաւ:

Եկեղեցիս մի անձն եղաւ, համբոյրս յօդ լրման տուաւ:

Թշնամութիւնն հեռացաւ, սէրն ընդհանուրս սփռեցաւ:

Արդ պաշտօնեայք բարձեալ զձայն, տուք օրհնութիւն ի մի բերան, Միասնական Աստուածութեանն որում սրովբէքն են սրբաբան.

Մարմին Տէրունական

Մարմին Տէրունական եւ արիւն փրկչական կայ առաջի.
երկնային զօրութիւնք յաներեւոյթս երգեն եւ ասեն անհանգիստ բարբառով.
Սուրբ, Սուրբ, Սուրբ, Տէր զօրութեանց:

Առաւօտ լուսոյ

Ներսես Շնորհալի

Առաւօտ լուսոյ,
Արեգակն արդար,
Առ իս լոյս ծագեա:

Բըղխումն ի Հօրէ,
Բըղխեա ի հոգւոյս,
Բան քեզ ի հաճոյս:

Գանձդ ողորմութեան,
Գանձիդ ծածկելոյ
Գըտող զիս արա:

Դուռն ողորմութեան,
Դաւանողիս բաց,
Դասեցո վերնոցն:

Երրեակ միութիւն,
Եղելոց խնամող,
Եւ ինձ ողորմեա:

Զարթիր, Տէր, յօգնել,
Զարթո ըզթմրեալս,
Զուարթնոց նըմանիլ:

Էդ Հայր անսկիզբն,
Էակից Որդի,
Է միշտ սուրբ Հոգի:

Ընկալ զիս, գըթած,
Ընկալ, ողորմած,
Ընկալ, մարդասէր:

Թագաւոր փառաց,
Թողութեանց տուող,
Թող ինձ զյանցանս:

Ժողովող բարեաց,
Ժողովեա եւ զիս
Ժողովս անդրանկաց:

Ի քէն, Տէր, հայցեմ,
Ի մարդասիրէդ,
Ինձ բժշկութիւն:

Լեր կեանք մեռելոյս,
Լոյս խաւարելոյս,
Լուծանող ցաւոյս:

Խորհրդոց գիտող,
Խաւարիս շնորհեա
Խորհուրդ լուսաւոր:

Ծնունդ Հօր ծոցոյ,
Ծածկելոյս ստուերաւ
Ծագեա զլոյս փառաց:

Կենարար փրկիչ,
Կեցո զմեռեալս,
Կանգնեա զգլորեալս:

Հաստեա հաւատով,
Հաստատեա յուսով,
Հիմնեցո սիրով:

Ձայնիւս աղաչեմ,
Ձեռօքս պաղատիմ,
Ձիր բարեաց շնորհեա:

Ղամպարամբ լուսոյ,
Ղեկավար ճարտար,
Ղօղեալս ամրացո:

Ճառագայթ փառաց,
Ճանապարհ ինձ ցոյց,
Ճեպել ի յերկինս:

Միածինդ Հօր,
Մոյծ զիս յառագաստ
Մաքուր հարսանեացդ:

Յորժամ գաս փառօք
Յահագին աւուրն,
Յիշեա զիս, Քրիստոս:

Նորոգող հնութեանց,
Նորոգեա եւ զիս,
Նորոգ զարդարեա:

Շնորհատու բարեաց,
Շնորհեա զքաւութիւն,
Շնորհեա զթողութիւն:

Ուրախացո, Տէր,
Ոգւոյս փրկութեամբ,
Ոյր վասն եմ ի սուգ:

Չար մշակողին,
Չար սերմանց նորին
Չորացո զպըտուղն:

Պարգեւիչ բարեաց,
Պարգեւեա իմոց
Պարտեացս թողութիւն:

Ջուր շնորհեա աչացս,
Ջերմ հեղուլ զարտօսր,
Ջնջել զյանցանս:

Ռետինդ քաղցու,
Ռամ հոգւոյս արբո,
Ռահ ցոյց ինձ լուսոյ:

Սէր անուն Յիսուս,
Սիրով քով ճըմլեա,
Սիրտ իմ քարեղէն:

Վասըն գըթութեանդ
Վասն ողորմութեանդ,
Վերստին կեցո:

Տենչալւոյդ տեսլեամբ
Տուր ինձ յագենալ,
Տէր Յիսուս Քրիստոս:

Րաբունդ երկնաւոր,
Րոտեա զաշակերտս
Րամից երկնայնոց:

Ցօղ արեան քո, Տէր,
Ցօղեա ի հոգիս,
Ցընծասցէ անձն իմ:

Իիւծեալըս մեղօք,
Իիւծեալ աղաչեմ,
Իիւսել ինձ բարիս:

Փրկիչ բոլորից,
Փութա զիս փրկել
Փորձութեանց մեղաց:

Քաւիչ յանցանաց,
Քաւեա զօրհնաբանս,
Քեզ երգել զփառս:

Սուրբ Աստուածածնին բարեխօսութեամբ.
Յիշեա, Տէր եւ ողորմեա:

Էջմիածին երթամ ուխտ

1.Էջմիածին երթամ ուխտ,

Պագնեմ սեղան ջուխտե ջուխտ.

Կանչեմ զորավոր սըրբեր,

Իմ հիվանդին անեմ թուղթ։

Անարատ-կաթ Աստվածածին,

Դու ողջ պահե՛ նանի բալին։

2.Լուսավորչի ծառները

Մատաղ անեմ գառները,

— Լուսավոր զորքիդ մեռնեմ,

Ջոկել ես արդարները։

Անարատ-կաթ…

3.Էջմիածին, քո վանքը

Լիքն ա Աստըծու բանքը.

— Աղաչեմ Լուսավորչին՝

Պահե իմ տըղի կյանքը։

Անարատ-կաթ․․․

Սուրբ Կարապետ ուշ էր, մուշ էր

1. Սուրբ Կարապետ եմ գընացեր,
   Օտան եմ պառկեր՝ քընացեր,
   Մուրատ տըվեր՝ չեմ իմացեր,
   Մուշու սուլթան Սուրբ Կարապետ:
2. Սուրբ Կարապետ էրկան խաչեր,
   Ոտքըդ կուգան կենճ-կենճ մանչեր,
   Դուն ամմենուն մուրատը տուր,
   Մուրատվերեն Սուրբ Կարապետ:
3. Սուրբ Կարապետ՝ բարձըր բոլոր,
   Ճամբա ունի ոլոր-մոլոր,
   Կերթա կուգա շատ ուխտավոր,
   Թե՛ ձիավոր, թե՛ ոտավոր.
   Ճուղապ կուտա ձիավորին,
   Մուրատ կուտա ոտավորին,
   Մուրատատուր Սուրբ Կարապետ:
   Բ
   Սուրբ Կարապետ եմ գընացեր,
   Ճամբան պառկեր եմ՝ քընացեր,
   Մուրատ տըվեր՝ չեմ իմացեր,
   Մուրատատուր Սուրբ Կարապետ:

Ազգային երգեր և պարերերգեր՝

Երգեր՝

• Հանիկ նինար
• Շիրակի մարզի Հառիճ գյուղի անձրևաբեր ծիսական երգեր Նուրիների շարք
• Բուկլե Բարան
• Պուպլատիկին եկել է
• Զմփիկ, զմփիկ

Երգերի խոսքեր՝

Հանիկ նինար

Կրկնակ. Հանիկ նինար է, նինար,

Ջանիկ նինար է, նինար,

Ով չթռնա զիդա պար,

Ոտներ կոտրի քիսնա քար:

Ա՛խ, նինար, ջա՛ն, նինար,

Հանիկ նինար է, նինար,

Ջանիկ նինար է, նինար:

– Ախպեր, ախպեր, իմ նխշուն:

– Ի՞նչ իս բարձեր քու իշուն:

– Խունկ, հինա ու աբրշում:

– Վի՞ր կտանիս: – Բզեզին:

– Բզեզ ետև սարերուն,

Բուրդ կգզե գիլերուն,

Թել կմանե հավքերուն,

Շոր կկարե ճժերուն:

Նուրին, նուրին էկեր է,

Շիլե շապիկ հագեր է:

– Նուրին, նուրին, ի՞նչ կուզիս:

– Կթան կովուց եղ կուզիմ,

Չալ հավուց հավկիթ կուզիմ,

Երկնքուց ամպեր կուզիմ,

Ամպերուց անձրև կուզիմ,

Որ մեր ուզած տա մեզի,

Անձրև իջնի վըր ձեզի:

1 – 1. Նուրին, Նուրին էգել է (Հառիճ, Դարբինյան Լամառա)

Նուրին, Նուրին էգել է,

Կանաչ, կարմիր հագել է,

Դեղին կոճակ կարել է,

Սիրուն քյամար կապել է,

Նուրին, Նուրին, ի՞նչ գուզե:

Երկնքեն թոն գուզե,

Գետնեն էլ բարիք գուզե:

Նուրին, Նուրին էկել է,

Կանաչ, կարմիր հագել է,

Դեղին կոճակ կարել է,

Սիրուն քյամար կապել է,

Երկնքեն թոն գուզե,

Գետնեն էլ բարիք գուզե:

1 – 2. Նուրին, Նուրին էկել է (Հառիճ, Դարբինյան Ֆիրդուսի)

Նուրին, Նուրին էկել է,
Աջբա հուրին էկել է,
Շալե շապիկ հաքել է,
Կարմիր գոտիկ կապել է,
Հաց տվեք, եղ տվեք,
Չամիչ տվեք, գաթա տվեք,
Մեր Նուրիին հավկիթ տվեք:

1 – 3. Նուրին, Նուրին էկել է (Հառիճ, Մկրտչյան Էմմա)

Նուրին, Նուրին էկել է,

Շալե շապիկ հագել է,

Կարմիր գոտիկ կապել է,

Երկնքեն թոն կուզե,

Գետնեն էլ ծիլ գուզե:

Նուրին, Նուրին էկել է,

Շալե շապիկ հագել է,

Կարմիր գոտիկ կապել է,

Երկնքեն թոն գուզե,

Գետնեն էլ բերք կուզե:

Բուկլե բարան

Բուկլե բարան անձրև բեր,

Բարանկե խարս, անձրև բեր,

Անձրև ի գա, դաշտեր ջերով լեցուցի: – 2 անգամ

Բուկլե բարան անձրև բեր,

Բարանկե խարս, անձրև բեր,

Արտեր ծլին, կանաչ ծիլը քու բաժին: – 2 անգամ

Բուկլե բարան անձրև բեր,

Անձրևի խարս, անձրև բեր,

Արտեր հասնին, տռուզ խատեր քու բաժին: – 2 անգամ

Բուկլե բարան անձրև բեր,

Անձրևի խարս, անձրև բեր,

Տռուզ խատեր ալուր դառնա քու բաժին: – 2 անգամ

Բուկլե բարան անձրև բեր,

Անձրևի խարս, անձրև բեր,

Ալուր շաղինք, լավաշ դառնա քու բաժին: – 2 անգամ

Պուպլատիկինն էկեր է

Պուպլատիկինն էկեր է, ու՜յ, ու՜յ, ու՜յ աման,

Շալե շապիկ հագեր է, ու՜յ աման,

Շալե շապիկ հագեր է, ու՜յ աման,

Կարմիր գոտի կապեր է, ու՜յ, ու՜յ, ու՜յ աման,

Փեթկին ետև կայներ է, ու՜յ աման,

Փեթկին ետև կայներ է, ու՜յ աման:

– Պուպլատիկինն ի՞նչ կուզե:

– Կարմիր կովու եղ կուզեմ, ու՜յ, ու՜յ, ու՜յ աման,

Սև հավու հավկիթ կուզեմ, ու՜յ աման,

Սև հավու հավկիթ կուզեմ, ու՜յ աման:

Մեծ պտկեն բլղուր կուզեմ, ու՜յ, ու՜յ, ու՜յ աման,

Ճերմակ ծովուն ջուր կուզեմ, ու՜յ աման,

Ճերմակ ծովուն ջուր կուզեմ, ու՜յ աման:

– Յեղ բերեք, պորտին քսեք, ու՜յ, ու՜յ, ու՜յ աման,

Ձու բերեք, թաթին դնենք, ու՜յ աման,

Ձու բերեք, թաթին դնենք, ու՜յ աման,

Փարչեր դրեք մեջ ջրին, ու՜յ, ու՜յ, ու՜յ աման,

Ջուր բերեք՝ լցնենք գլխին, ու՜յ աման,

Ջուր բերեք՝ լցնենք գլխին, ու՜յ աման:

– Անձրև, անձրև, գոլ էրա,

Ցորեն հացը բոլ էրա:

Պուպլատիկինն էկեր է, ու՜յ, ու՜յ, ու՜յ աման,

Շալե շապիկ հագեր է, ու՜յ աման,

Շալե շապիկ հագեր է, ու՜յ աման,

Կարմիր գոտի կապեր է, ու՜յ, ու՜յ, ու՜յ աման,

Փեթկին ետև կայներ է, ու՜յ աման,

Փեթկին ետև կայներ է, ու՜յ աման:

Զըմփիկ, զըմփիկ

Զըմփիկ, զըմփիկ, զարին ա,

Իգդա շուշան դարին ա:

1. Մամեն գնաց բանջարի,

Նանեն գնաց բանջարի,

Բանջար չելավ, խոտ էլավ,

Խոտի տակին ծիտ էլավ,

Ծիտը թռավ գերանին,

Կանաչ խոտը բերանին:

Զըմփիկ, զըմփիկ, զարին ա,

Իգդա շուշան դարին ա:

2. Շուշան գնաց աղցանի,

Աղցան չեղավ, չորցել էր,

Անձրև չեկավ էս տարի,

Չորցավ ցորեն ու գարի:

Զըմփիկ, զըմփիկ, զարին ա,

Իգդա շուշան դարին ա:

3. Գոռգոռոցն ընկավ վերև,

Լվաց կանաչ ու տերև,

Անձրև էկավ, գոլ էրավ,

Ցորեն հացը բոլ էրավ:

Զըմփիկ, զըմփիկ, զարին ա,

Իգդա շուշան դարին ա: