Վայր`Քոլեջի,հյուսիսային դպրոց-պարտեզներ

Տարիքային խմբեր`2-5 տարեկաններ

Նպատակ`

ազգային մշակույթի յուրացում ծեսերի (որպես միասնական, բազմաբնույթ, ինտեգրված գործունեություն) միջոցով:

2. Ծեսի մասնակիցներ

«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի նախակրթարանի սաներ

3. Ընթացքը

• տարբեր աղբյուրներից ուսումնասիրում են «Համբարձման» խորհուրդի մասին
• Սովորում են «Համբարձման» ասիկներ,
• Պատրաստում են երգերին և խաղերին անհրաժեշտ ռեկվիզիտներ,
• համակարգում են հիմնական գործողությունները,
• սովորում են «Համբարձման» ազգային ծիսական երգեր,պարեր և խաղեր։

4. Աշխատանքների ծավալը և ժամանակացույցը

Ուստարվա ընթացքում

5. Արդյունքները

մասնակիցները կիմանան                                                              

• ազգային ծեսեր,
• ազգային սովորույթներ,
• հայկական ժողովրդական, ծիսական երգեր, խաղերգեր։

կկարողանան

• երգել հայկական ազգագրական և ծիսական երգեր,
• ծեսին նոր կյանք տալ։

կլինեն

• ծեսը իմացող ակտիվ մասնակից, փոխանցող, տարածող:

Ծեսն այն միջավայրն է, որտեղ մասնակիցները ծեսի նախապատրաստական և իրականացման ընթացքում կկիրառեն իրենց կարողությունները, հմտությունները, գիտելիքները:

6. Հետևություն

Ի՞նչ տվեց այս աշխատանքը մասնակցին, ի՞նչ նորություն կարողացավ ներմուծել Համբարձման ծեսը կատարելիս, կցանկանա՞ նորից կատարել և ծեսերին նոր կյանք տալ:

7. Արդյունք

Նկարել, տեսագրել, գրի առնել աշխատանքի ընթացքը, ներկայացնել Քոլեջի և հյուսիսային դպրոցի ենթակայքում, կրթահամալիրի կայքում՝ ֆիլմի, ֆոտոպատումի, նկարագրության տեսքով:

Խաղեր.

• Շարիկախաղ կամ քարկտիկ
• Էրգյան Հովհաննես
• Զորի
• Ալելու,թալելու(Ալաշկերտ`Մարտունու տարածաշրջան,գյուղ Ներքին Գետաշեն)
• Ճոպան,ճոպան

Երգեր և պարերգեր՝

• Հե՜յ,իմ Նազան,իմ Նազան
• Հո՜յ,Նազան
• Վիճակի երգ
• Արեգակ
• Արև,արև դուս արի
• Արե,արև արի դուս
• Այ արևը
• Հոյ Մայրամ
• Նանարի նայ

Պարերգ`

Փափուռի

Երգերի խոսքեր`

Վիճակի երգ

Ջան ծաղիկ, ջան, ջան,

Լցնեմ տոպրակն ու կարեմ,

Ջան, վիճակ, ջան, ջան:

Ես աղջիկ եմ, ալ կուզեմ,

Ջան, ծաղիկ, ջան, ջան,

Ոսկին ծալեծալ կուզեմ,

Ջան, վիճակ, ջան, ջան:

Ծաղիկ ունեմ` ալա յա,

Ջան, ծաղիկ, ջան, ջան,

Ալա չի, ալվալա յա,

Ջան, վիճակ, ջան, ջան:

Ջան, ծաղիկ, ջան, ջան,

Կապել ես ոսկե քամար,

Սարեն կըգա ձիավոր,

Ջան, վիճակ, ջան, ջան:

Երեք օրվա թագավոր,

Արև, արև, դու՛ս արի,  

Արև, արև, դո՛ւս արի,
Հերն ու մերդ էկել են,
Թուր ու թվանք բերել են,
Գոմշի ոտին տվել են,

Թե դուս կգաս՝ քե՜զ կտամ,
Թե դուս չես գա՝ շան ու գիլի փա՜յ կանեմ:

Արև,Արև,արի դուս

Արև, արև, արի դուս, քեզ բերել ենք աչքի լուս,
Քո քուրիկը լուսընկան բերեց չամիչ մէկ աման,
Ամպը եկավ, հով արավ, չամիչն աչքերէս կորավ,
Բաց երեսդ, արեգակ, մի բուռ չամիչ քեզ կտանք:

Օխ, արևին խաբեցինք, օխ, արևին խաբեցինք, օխ, արևին խաբեցինք,
Ամպի տակից հանեցինք, ամպի տակից հանեցինք:

ԱՐԵԳԱԿ

Արև՛, արև՛, ե՜կ, ե՜կ,
Զիզի քարին վե՜ր եկ.
Սև֊սև ամպեր հեռացեք,
Արևին ճամփա տըվեք։
Թողեք թող գա նա մե՜զ մոտ,
Դրա լույսին ենք կարոտ.
Կարմի՛ր արև ե՜կ, ե՜կ,
Նախշուն քարին վեր եկ։
Արևը հաղթեց ամպերին,
Շողքը ձգեց սարերին,
Զիզի քարը տե՜ս, տե՜ս
Պըսպղում է ոսկու պես։
Սիրուն արև, մի՜շտ եկ,
Զիզի քարին վե՜ր եկ։

Այ, արևը

Այ, արևը, արևը,

Ում տամ տանի բարևը:

1. Հենց որ ծագի արևը,

Այ, արևը, արևը,

Քեզի ղրկեմ բարևը,

Ում տամ տանի բարևը:

Այ, արևը, արևը,

Ում տամ տանի բարևը:

2. Արև ելավ էն սարից,

Այ, արևը, արևը,

Կաքավ կանչեց էն սարից,

Ում տամ տանի բարևը:

Այ, արևը, արևը,

Ում տամ տանի բարևը:

3. Պուճուր թըփին լեն տերև,

Այ, արևը, արևը,

Պաչեմ ունքերիդ վերև,

Ում տամ տանի բարևը:

Այ, արևը, արևը,

Ում տամ տանի բարևը:

4. Արի ցավիս ճար արա,

Այ, արևը, արևը,

Հենց դու ըլիս կյանք-արև,

Ում տամ տանի բարևը:

Այ, արևը, արևը,

Ում տամ տանի բարևը:

Հեյ իմ նազան իմ նազան

Հե՜յ, իմ Նազան, իմ Նազան

Հե՜յ, իմ Նազան, իմ Նազան,

Չէ՜, իմ Նազան, իմ Նազան:

Լուսնի լուսնակը ես եմ,

Հե՜յ, իմ Նազան, իմ Նազան,

Ծովի ձըկնակը ես եմ,

Չէ՜, իմ Նազան, իմ Նազան.

Գիշերով փախչող աղջիկ,

Հե՜յ, իմ Նազան, իմ Նազան,

Հետիդ ընկերը ես եմ,

Չէ՜, իմ Նազան, իմ Նազան:

Հե՜յ, իմ Նազան, իմ Նազան,

Չէ՜, իմ Նազան, իմ Նազան:

Արտի միջակը խոտ է,

Հե՜յ, իմ Նազան, իմ Նազան,

Ծաղիկը խընկահոտ է,

Չէ՜, իմ Նազան, իմ Նազան.

Էրթանք ծաղիկ քաղելու,

Հե՜յ, իմ Նազան, իմ Նազան,

Քանի Համբարձում մոտ է,

Չէ՜, իմ Նազան, իմ Նազան:

Հե՜յ, իմ Նազան, իմ Նազան,

Չէ՜, իմ Նազան, իմ Նազան:

ՀՈՅ, ՆԱԶԱՆ ԻՄ

Հոյ, Նազան իմ, Նազան իմ,

Ջա՜ն, Նազան իմ, Նազան իմ,

Նազան, դու բարով եկար,

Կանաչ սարերով եկար,

Կարմիր սոլերով եկար։

Հոյ, Նազան իմ, Նազան իմ,

Ջա՜ն, Նազան իմ, Նազան իմ,

Նազան, դու բարով եկար,

Կանաչ սարերով եկար,

Խոր-խոր ձորերով եկար:

Գարնան սիրուն ծաղիկ ես,

Հոյ, Նազան իմ, Նազան իմ,

Ինձ համար աղունակ ես,

Ջան, Նազան իմ, Նազան իմ,

Գլխիս վրով պտույտ տուր,

Հոյ, Նազան, իմ Նազան իմ,

Նաշխուն թև-թիթեռնիկ ես,

Ջան, Նազան իմ, Նազան իմ:

Յար ջան դու բարով եկար,

Կանաչ սարերով եկար,

Խոր-խոր ձորերով եկար:

Նանարի նայ

1. Նանարի , նանարի , նանար, նայ,/ Նանար, նայ, նանարի նայ:/2

2. Համբարձման երկուշաբթի,

Նանար, նայ, նանարի նայ,

Առա փոցխն ու գերնդի,

Նանարի նայ, նանարի նայ,

Գնացի մտա մըջ արտի,

Նանարի, նայ, նանարի նայ,

Ծորեցի ծոր թըփեցի,

Նանարի նայ, նանարի, նայ,

Մանդրիկ, մանդրիկ խորմեցի,

Նանարի նայ, նանարի նայ,

Խորուն խորմի դրեցի,

Նանարի նայ, նանարի նայ։

3. Կրկ.

Նանարի, նանարի նանարի, նայ,

Նանար նայ, նանարի նայ

4. Կեմիկ չեղավ, կապեցի,

Նանարի, նայ, նանարի նայ,

Նանարի նայ, նանարի նայ,

Սելիկ չեղավ , բարձեցի,

Մեջկունք սելիկ արեցի,

Նանարի նայ, նանարի նայ,

Կաքավ եզնուկ արեցի,

Նանար նայ, նանարի նայ

6. Հոտաղ չեղավ , քըշեցի,
   Նանարի նայ, նանարի նայ,
   Ճնճղուկ հոտաղ դըրեցի,
   Նանարի նայ, նանարի նայ,
   Խարզան չեղավ, քշեցի,
   Նանարի նայ, նանարի նայ,
   Սև օձ խարզան արեցի,
   Նանարի նայ, նանարի նայ,
   Կեսգիշերին քշեցի,
   Նանարի նայ, նանարի նայ,
   Քրոջ դռնով ընցուցի,
   Նանարի նայ, նանարի նայ։
7. Կրկ.
   Նանարի, նանարի նանարի, նայ,
   Նանար նայ, նանարի նայ։

Փափուռի

Նանայ, նանայ, փափուռի,

Նանայ, նանայ, փափուռի,

Փափուռի ջան, փափուռի,

Փափուռի ջան, փափուռի:

Ջուր է գալիս էն սարից,

Նանայ, նանայ, փափուռի,

Կաթում է մարմար քարից,

Նանայ, նանայ, փափուռի:

Արև ելավ էն սարից,

Նանայ, նանայ, փափուռի,

Կաքավ կանչեց էն քարից,

Նանայ, նանայ, փափուռի:

Խնձոր ես ծառի վրա,

Նանայ, նանայ, փափուռի,

Ծաղիկ ես սարի վրա,

Նանայ, նանայ, փափուռի:

Անուշ տաղ ասող բլբուլ,

Նանայ, նանայ, փափուռի,

Կանգնել ես քարի վրա,

Նանայ, նանայ, փափուռի:

Մտա բլբուլի բաղը,

Նանայ, նանայ, փափուռի,

Երգեցի անուշ տաղը,

Նանայ, նանայ, փափուռի:

Հոյ Մայրամ

Հոյ Մայրամ, Մայրամա,

Հոյ Մայրամա, Մայրամա:

Մայրամ, արի էս պարը,

Հոյ Մայրամ, Մայրամա,

Մեզ համար կասեմ խաղը,

Հոյ Մայրամա, Մայրամա:

Հոյ Մայրամա, Մայրամա:

Մայրամ, Մայրամ քուր ունիմ,

Հոյ Մայրամ, Մայրամա,

Նռան հատիկ, լալա ա,

Հոյ Մայրամա, Մայրամա:

Լուսնակը բոլորել է,

Հոյ Մայրամ, Մայրամա,

Ամպի մեջ մոլորել է,

Հոյ Մայրամա, Մայրամա:

Մայրամի պարի համար

Հոյ Մայրամ, Մայրամա,

Զուռնաչուց խըռովել է,

Հոյ Մայրամա, Մայրամա: