Վայր` Քոլեջի, Հյուսիսային դպրոց – պարտեզ
Մասնակիցներ` 2-ից — 4 տարեկան խմբեր
Նախագիծ՝ «Բարեկենդան օրեր են,խելքս գլխես կորեր է…»
Նկարագրություն
Հնում Բուն Բարեկենդանը մեծ շուքով են տոնել, մինչդեռ գրեթե 200 տարի է,կարծես մոռացության է մատնվել,այդ բազմախորհուրդ տոնը:Հայ ժողովուրդը մշտապես կապված է եղել իր ազգային արմատներին՝ազգային տոներին,երգ ու պարին,որոնք ուղեկցվել են թատերական ներկայացումներով,և սերնդեսերունդ փոխանցելով ինչ-որ մի պահի տեղի է ունեցել խզում,մի անջրպետ,որը մի քանի տարի է ինչ փորձում են կենդանացնել մշակույթի պահպանման և մասայականացման խնդիրներով հուզվող մարդիկ,անհատներ,խմբեր,նվիրյալներ։Այս մարդկանց հոգիներում կարծես շունչ է դրել նախնիների հոգին,որ արդնացնի այդ մոլորեցնող թմբիրից... Հիշում եմ`պապս պատմում էր ,թե ինչպես են իրենք նշել,ինչպես են պատրաստվել,ինչ սպասումներով,ցավոք սա մենք չենք հասկանա,քեզ թվում է այդ մեկ դարը,որը բաժանել է քեզ այդ ամենից,գտնվում է բոլորովին այլ աշխարհում,և այո կա այստեղ ճշմարտություն։
Հայ ժողովրդի կողմից Բուն Բարեկենդանի տոնն ընկալվել է, որպես ամենաազգային, ինչպես նաև ամենաերջանկաբեր տոնը և հատկապես Բուն Բարեկենդանի տոնը դարձել է համաժողովրդական տոն, որը հատկապես ներառել և հավաքական ուժ է ստացել:
Ողջ համայնքը դարձել է մի բուռ և միասնական նշել այս գեղեցիկ տոնը,այս ամենը լցրել ազգային երգ,պար խաղերով:Ցավոք այսօր դրանք,կամ չեն կատարվում,կամ չեն կրում մասայական բնույթ:Եվ մեր պարտքն է ամեն գնով տոնը վերադարձնել նրանց ,ում դա պատկանում է։
1. Նպատակ
ազգային մշակույթի յուրացում ծեսերի (որպես միասնական, բազմաբնույթ, ինտեգրված գործունեություն) միջոցով:Տարածում և փոխանցում սերունդներին,մշակույթի վերադարձ իր նախնիների սերունդներին։
2. Ծեսի մասնակիցներ
«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի նախակրթարանի սաներ
3. Ընթացքը
- տարբեր աղբյուրներից ուսումնասիրում են Բարեկենդանի ծեսը,
- Սովորում են բարեկենդանի ասիկներ,
- Պատրաստում են Բարեկենդանի տիկնիկներ(Ուտիս տատ,պաս Պապ կամ Ակլատիզ)
- Պատրաստում են խաղերի տիկնիկներ և անհրաժեշտ ռեկվիզիտներ
- համակարգում են հիմնական գործողությունները,
- սովորում են բարեկենդանի ազգային ծիսական երգեր,պարեր և խաղեր։
4. Աշխատանքների ծավալը և ժամանակացույցը
Ուստարվա ընթացքում
5. Արդյունքները
մասնակիցները կիմանան
- ազգային ծեսեր,
- ազգային սովորույթներ,
- ազգային ավանդական պարեր,
- հայկական ժողովրդական, ծիսական երգեր, խաղերգեր,
- ժողովրդական, ծիսական խաղերը:
կկարողանան
- երգել հայկական ժողովրդական և ծիսական երգեր,
- համացանցից, այլ աղբյուրներից ծեսին վերաբերվող նյութեր գտնել,
- ծեսին նոր կյանք տալ
կլինեն
- ծեսը իմացող ակտիվ մասնակից, փոխանցող, տարածող:
Ծեսն այն միջավայրն է, որտեղ մասնակիցները ծեսի նախապատրաստական և իրականացման ընթացքում կկիրառեն իրենց կարողությունները, հմտությունները, գիտելիքները:
- Հետևություն
Ի՞նչ տվեց այս աշխատանքը մասնակցին, ի՞նչ նորություն կարողացավ ներմուծել բարեկենդանի ծեսը կատարելիս, կցանկանա՞ նորից կատարել և ծեսերին նոր կյանք տալ:
- Արդյունք
Նկարել, տեսագրել, գրի առնել աշխատանքի ընթացքը, ներկայացնել Քոլեջի և հյուսիսային դպրոցի ենթակայքում, կրթահամալիրի կայքում՝ ֆիլմի, ֆոտոպատումի, նկարագրության տեսքով:
Նյութեր
Բարեկենդանի ծիսական երգեր և պարերգեր
- Գացեք տեսեք
- Պուռմատիկին
- Էկեք ծեծենք սոխ ու սխտոր
Ծիսական խաղեր
- ճլորթի կամ ճոճախաղ
- գնդակախաղ կամ շարիկախաղ
- Ալելու,թալելու
- փայտե ձի
- գոմշակռիվ
- աքլորակռիվ
- ուղտ խաղացնել
- Զորի
- Էրգյան Հովհաննես
Գնացեք տեսեք
Գացեք տեսեք ՝ ի՞նչն է կերել թուփը:
Գացին տեսան ՝ այծն ա կերել թուփը:
Այծն ու թուփը,
Թուփն ու այծը,
Ձեզ՝ Բարեկենդան,
Մեզ՝ բարի Զատիկ:
Գացեք տեսեք ՝ ի՞նչն է կերել այծը:
Գացին տեսան ՝ գայլն ա կերել այծը:
Գայլն ու այծը,
Այծն ու թուփը,
Ձեզ՝ Բարեկենդան,
Մեզ՝ բարի Զատիկ:
նացեք տեսեք ՝ ի՞նչն ա կերել գայլը:
Գացին տեսան ՝ արջն ա կերել գայլը:
Արջն ու գայլը,
Գայլն ու այծը,
Այծն ու թուփը,
Ձեզ՝ Բարեկենդան,
Մեզ՝ բարի Զատիկ:
Գացեք տեսեք ի՞նչն ա կերել արջը։
Գացին տեսան թուրն ա կերել արջը։
Թուրն ու արջը,
Արջն ու գելը,
Գելն ու էծը,
Այծն ու թուփը,
Ձեզ՝ Բարեկենդան,
Մեզ՝ բարի Զատիկ։ } 2X
Գացեք տեսեք ի՞նչն ա կերել թուրը։
Գացին տեսան ժանգն ա կերել թուրը։
Ժանգն ու թուրը,
Թուրն ու արջը,
Արջն ու գելը,
Գելն ու էծը,
Այծն ու թուփը,
Ձեզ՝ Բարեկենդան,
Մեզ՝ բարի Զատիկ։ } 2X
Գացեք տեսեք ի՞նչն ա կերել ժանգը։
Գացին տեսան յուղն ա կերել ժանգը։
Յուղն ու ժանգը,
Ժանգն ու թուրը,
Թուրն ու արջը,
Արջն ու գելը,
Գելն ու էծը,
Այծն ու թուփը,
Ձեզ՝ Բարեկենդան,
Մեզ՝ բարի Զատիկ։ } 2X
Գացեք տեսեք ի՞նչն ա կերել յուղը։
Գացին տեսան մուկն ա կերել յուղը։
Մուկն ու յուղը,
Յուղն ու ժանգը,
Ժանգն ու թուրը,
Թուրն ու արջը,
Արջն ու գելը,
Գելն ու էծը,
Այծն ու թուփը,
Ձեզ՝ Բարեկենդան,
Մեզ՝ բարի Զատիկ։ } 2X
Գացեք տեսեք ի՞նչն ա կերել մուկը։
Գացին տեսան օձն ա կերել մուկը։
Օձն ու մուկը,
Մուկն ու յուղը,
Յուղն ու ժանգը,
Ժանգն ու թուրը,
Թուրն ու արջը,
Արջն ու գելը,
Գելն ու էծը,
Այծն ու թուփը,
Ձեզ՝ Բարեկենդան,
Մեզ՝ բարի Զատիկ։ } 2X
Պուռմատիկն(տարբերակ 1)
Պուռմատիկինն էկեր է — ույ, ույ, ույ աղամ,
Շարե շապիկ հագեր է — ույ աղամ։ } 2×
Կարմիր գդակ դրեր է — ույ, ույ, ույ աղամ,
Քթան, լաչակ կապեր է — ույ աղամ։
Պուռմատիկինն էկեր է — ույ, ույ, ույ աղամ,
Փետկին ետև կայներ է — ույ աղամ։
Կարմիր կովուն եղ կուզե — ույ, ույ, ույ աղամ,
Ճերմակ ծուկուն ջուր կուզե — ույ աղամ։
Պուռմատիկինն էկեր է — ույ, ույ, ույ աղամ,
Սև հավուն հավկիթ կուզե — ույ աղամ։
Պուռմատիկինն էկեր է — ույ, ույ, ույ աղամ,
Փեթկին միջուն պըլղուր կուզե — ույ աղամ։
Եկեք ծեծենք
Եկեք ծեծենք սոխ ու սխտոր
Եկեք ծեծենք սոխ ու սխտոր,
Ինչո՞վ ծեծենք,
Ոտքով ծեծենք:
Ոտքով, ոտքով, ոտքով ծեծենք: 2-անգամ
Եկեք ծեծենք սոխ ու սխտոր,
Ինչո՞վ ծեծենք,
Ձեռքով ծեծենք:
Ձեռքով, ձեռքով, ձեռքով ծեծենք: 2-անգամ
Եկեք ծեծենք սոխ ու սխտոր,
Ինչո՞վ ծեծենք,
Ծնկով ծեծենք:
Ծնկով, ծնկով, ծնկով ծեծենք: 2-անգամ
Եկեք ծեծենք սոխ ու սխտոր,
Ինչո՞վ ծեծենք
Ուսով ծեծենք:
Ուսով, ուսով, ուսով ծեծենք: 2-անգամ
Եկեք ծեծենք սոխ ու սխտոր,
Ինչո՞վ ծեծենք,
Քթով ծեծենք,
Քթով, քթով, քթով ծեծենք: 2-անգամ
Եկեք ծեծենք սոխ ու սխտոր,
Ինչո՞վ ծեծենք,
Գլխով ծեծենք,
Գլխով, գլխով, գլխով ծեծենք: 2- անգամ